Bekijk de publicatie in Nederlands Dagblad, 19 maart 2018.
Lees hier de uitnodiging voor de rondleiding op 29 maart.
Deze maand maakte de Agrarische Ondernemersprijs de top 10 bekend. De Agrarisch Ondernemer van het jaar is een prestigieuze ondernemersprijs. “De 23e verkiezing staat open voor deelnemers uit alle agrarische sectoren,” vermeld hun website.
Maar de kleinschalige bedrijven ontbreken totaal. Productieomvang is één van de beoordelingscriteria bij de prijs. Helaas heerst het idee dat een gezonde onderneming groot moet zijn om te kunnen bestaan.
Tuinderij Amelis’Hof is bewijst dat klein boeren wel uit kan. Op deze cultuurhistorische moestuin op landgoed Amelisweerd hebben Michel en Mariëlle al 30 jaar een biologisch dynamische tuinderij van 1 hectare met 100 vaste klanten, een tuinwinkel, 12 vaste vrijwilligers en mede ondernemers met zorgklanten uit de stad Utrecht. Voor hun groentepakketten is een wachtlijst. Ze hebben zelfs 8 jaren geleden hun bedrijf gehalveerd om het werk persoonlijk en gezellig te houden.
Veel burgers zijn niet trots op onze hoge landbouwproductie. Nederland staat dan wel op de 2e plaats op de wereldranglijst van exporteurs van agrarische producten. Lokaal betalen we dat met mestoverschotten, verlies van biodiversiteit , landschap en schoon water. “Het moet totaal anders met de landbouw in ons land”, zegt schaduwminister Bart Krol van Wij maken Nederland. Ondanks dat we al ver zijn met dierenwelzijn, agrarisch natuurbeheer en duurzaamheid. Juist nu moeten agrarische podia, zoals deze prijs, zo veel mogelijk alternatieven laten zien.
Ook boeren zelf lijden onder de wereldwijde marktwerking. Er gaat veel geld om in de sector, maar dat belandt niet bij de producenten. Veel boeren werken jaar in jaar uit 24/7, onder minimum loon of erger. Er zijn genoeg boeren die om die reden de handdoek in de ring gooien. Zoals boerenechtpaar Bongen in 2016 vertelden aan het AD: “Tachtig uur per week werken voor een verlies van een halve ton per jaar.”
Nog steeds stoppen dagelijks boeren met hun bedrijf, vaak met grote schulden in plaats van de boerderij als pensioen. Veel van hen kunnen niet op de boerderij blijven wonen, die soms al generaties in de familie is. Bedrijfsovername is voor de kinderen meestal onbetaalbaar. Grote oppervlakten bedrijfsgebouwen komen leeg te staan. Helaas wil het grootste deel van de Nederlandse consumenten nog steeds niet de echte prijs betalen.
Lage bedrijfskosten is een groot voordeel van kleinschalig groente telen. Dat maakt het ook toegankelijk voor starters. Wel vraagt het om een betrokken lokale gemeenschap van afnemers en mee werkers.
De Amelis’Hof functioneert in een zogenaamde pergolaconstructie. De vaste klanten kiezen bewust voor de biologisch dynamische kwaliteit. Ze betalen in april voor het hele jaar vooruit, zodat de tuinders in het voorjaar voldoende middelen hebben om zaai- en pootgoed te kopen. De abonnementen zorgen voor een deel gegarandeerd afnemers en inkomen. De Pergola is zo ingericht dat bij een misoogst de leden samen de klap opvangen.
De Hof van Twello functioneert als nieuwe meente. 40 particuliere medetuinders telen op de helft van hun leengrond voor de winkel, op de andere helft voor zichzelf. De opbrengst uit de winkel wordt gedeeld met de medetuinders. De winkel rendeert voldoende, dankzij de ligging bij de stad Deventer.
Kleinschalige landbouw is een serieus alternatief – zeker rond de stad. Voorbeelden als de Amelis’Hof en de Hof van Twello kunnen jonge ondernemers met een groen hart een toekomst bieden. Zij dragen bij aan een gezond, gezellig en rendabel landschap rondom de stad, waar de stedeling zich welkom voelt.
Zolang de agrarische sector de biologische – en stadslandbouw benadert als (te) alternatief, missen ze de kans om van elkaar te leren. Duurzame landbouw in Nederland vraagt om technische- én sociale innovatie.
29 maart 2018 organiseerden we een rondleiding op de Amelis’Hof als alternatief voor de prijsuitreiking van de Agrarische Ondernemersprijs.
Eline van de Veen is zelfstandig professional voor sociale en ecologische vernieuwing in het landelijk gebied en auteur van het startershandboek: Ondernemend Buitenleven (2015)
Met dank aan de meelezers: Nicky Corts, de Blogacademie, Joris Jan Trimbos en Kirsten Dorrestijn.
Wat een mooi stuk! Helder Ja, van die mestindustrie moeten we juist af.
Dank voor je support bij het schrijven, Kitty.
Het is spannend voor mij of het schrijven van opinie ten koste gaat van samenwerken met mensen die er midden in zitten.
Heerlijk om te lezen dat er ondernemers zijn die anders durven te denken en te ondernemen. Wij hebben een prachtige pluktuin met 140 oogstgenoten die zelf hun groenten klein fruit kruiden en bloemen plukken. Heerlijk met de seizoenen leven en eten. Fantastisch.
Mooi om te horen Wilma. Jullie construct lijkt op dat van de Amelishof. Wil je jullie website vermelden?
Goed stuk Eline, we moeten echt die kant op ja. Kleinschaliger produceren, minder belasten.
Vandaag is dit artikel geplaatst in het Nederlands Dagblad.
http://bit.ly/2IBtWya